ماجراهای ترجمه آثار فلسفی غرب در ایران در«جهان ترجمه»

برنامه جهان ترجمه چهار شنبه 10 خردادماه ، با محوریت روایت داستان ترجمه اثار فلسفه غرب به فارسی از رادیو فرهنگ‌ پخش می كند.

1403/05/10
|
09:57

آشنایی ایرانیان با اندیشه‌های جدید غرب و بنیان‌های دنیای جدید به اواسط دوران قاجار بازمی‌گردد؛ اما این آشنایی زمانی شكلی رسمی به خود گرفت و بیش از پیش دامن گسترد كه دانش‌آموختگان فرهنگ جدید بعد از مشروطه وارد میدان شدند و با عرضه آثار خود بنیان‌های فكری و فلسفی غرب را شناساندند. محمدعلی فروغی (1321ـ 1254) ملقب به «ذكاء‌الملك»، ادیب، سیاستمدار و از روشنفكران نامدار ایرانی و به عنوان پیشاهنگ معرفی فلسفه جدید غرب و پیشقراول تحول سبك در زبان فلسفه، در دهه دوم قرن حاضر با انتشار یكی از اصلی‌ترین متون فلسفه مدرن و بنیان تاریخ‌نویسی فلسفه جدید یعنی كتاب «سیر حكمت در اروپا»و نیز ترجمه فارسی كتاب روشنگر «گفتار در روش» اثر رنه دكارت (1650ـ 1596) نقش آغازین و مؤثری را در این ماجرا داشته است.پس از تأسیس دانشگاه تهران در سال 1313 و ایجاد دپارتمان فلسفه در دانشكده ادبیات و علوم انسانی، و نیز در پی اعزام دانشجویان ایرانی به اروپا، رفته رفته آشنایی ایرانیان با فلسفه مغرب زمین راه خود را پیدا كرد و اندیشه‌های فلسفی دنیای جدید از طریق ترجمه در معرض مطالعه پژوهشگران و نوآموزان فلسفه قرار گرفت. مترجمان برجسته‌ای در معرفی اندیشه‌های فلسفی و فیلسوفان بزرگ غرب به‌تدریج دست به ترجمه بردند و آثار نفیس و گرانسنگی را به زبان فارسی راهی بازار چاپ و نشر داشتند كه نوعاً از بزرگان و پیشروان نهضت ترجمه متون فلسفی شمرده می‌شوند. كسانی چون محمدباقر هوشیار، محمدحسن لطفی ، محمود هومن،حمید عنایت و یحیی مهدوی را باید به عنوان نخستین و ممتازترین مترجمان و ادامه‌‌دهندگان راه فروغی به شمار آورد.اما نقش منوچهر بزرگمهر را در این میان نباید از نظر دور داشت. بزرگمهر نیز به عنوان مترجم آثار فلسفی در زمره اولین كسانی بود كه تازه‌های اندیشه ‌فلسفی غرب را به ایرانیان شناساند. او در زمره پیشگامان و مشعل‌دارانی به شمار می‌آید كه در شناسایی «فلسفه تحلیلی» (Analytic Philosophy) و فیلسوفان تجربه‌گرای غرب به زبان فارسی صاحب كرسی استبرنامه جهان ترجمه كاری از گروه تولید و تامین است كه هر هفته چهار شنبه ساعت 21 پخش می شود، این برنامه به آشنایی با وضعیت ترجمه در ایران و جدیدترین آثار ترجمه شده در بازار نشر اختصاص دارد.

دسترسی سریع